Infoavond: Preventie van kanker

De term kanker verwijst naar een groep ziektes met een ongecontroleerde celdeling en verspreiding van abnormale cellen in het lichaam.

Kanker ontstaat wanneer er meerdere mutaties (een beschadiging van het DNA van de cel) ontstaan, die niet door ons lichaam hersteld (kunnen) worden. Ons lichaam heeft echter veel manieren om schade te herstellen, dus in de meeste gevallen worden die mutaties geneutraliseerd. Het is pas wanneer er over de jaren heen te veel mutaties ophopen dat er plots een eerste kankercel kan ontstaat. 

Mutaties worden enerzijds veroorzaakt door interne factoren en anderzijds door externe factoren. Interne factoren zijn zaken waar we weinig invloed op hebben. Zo speelt genetica een rol in de ontwikkeling van kanker en kunnen bepaalde chronische infecties aan de basis liggen van kanker.

" 30 tot 40% van alle kankers kunnen vermeden worden door een gezonde voeding te gebruiken ". 

De externe factoren zijn risicofactoren waar we wel zelf een invloed op hebben, aangezien deze vaak samengaan met onze levensstijl. Roken is dan meteen ook de allerbelangrijkste risicofactor, aangezien roken verantwoordelijk is voor 30% van alle sterftegevallen ten gevolge van kanker. Ook (overmatige) blootstelling aan chemische stoffen, hormonen en UV-straling kan mutaties veroorzaken. Ten slotte spelen alcohol, voeding en lichaamsbeweging ook een belangrijke rol in de preventie van kanker. 30 tot 40% van alle kankers kunnen namelijk vermeden worden door een gezonde voeding te gebruiken.

Door in te spelen op deze externe factoren kunnen we zorgen dat er enerzijds niet te veel mutaties in ons lichaam ontstaan en anderzijds ons lichaam helpen bij het neutraliseren van toch eventueel ontstane mutaties.

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft op basis van deze externe risicofactoren 10 aanbevelingen opgesteld die kunnen helpen in de preventie van kanker.

Deze aanbevelingen zijn:

• Blijf op een gezond gewicht: uit onderzoek blijkt namelijk dat overgewicht een belangrijke risicofactor is voor maar liefst 12 soorten kanker. Je gewicht evalueren kan je doen door je BMI te berkenen of je taille - omtrek te meten. Om een gezond gewicht te hebben moet je BMI tussen 18,5 en 24,9 liggen. Je taille-omtrek zou, als vrouw, onder de 80 cm moeten zijn.
• Kom in beweging: lichaamsbeweging helpt het niveau van bepaalde hormonen, zoals oestrogeen, in ons lichaam gezond te houden. Dit is belangrijk aangezien bepaalde hormonen het risico op kanker kunnen verhogen. Lichaamsbeweging zorgt er ook voor dat voedsel sneller door het spijsverteringskanaal gaat waardoor onze spijsverteringsorganen minder lang worden blootgesteld aan eventuele schadelijke stoffen uit onze voeding. Ten slotte gaat een gezonde levensstijl, met voldoende lichaamsbeweging, zorgen voor een lagere kans op de ontwikkeling van insulineresistentie, wat ook een risicofactor is voor de ontwikkeling van kanker.
• Eet gezond: eet veel volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten. Met andere woorden baseer je maaltijden op een plantaaridge voeding. Deze voedingsmiddeln bevatten namelijk veel voedingsvezels en andere nuttige voedingsstoffen. Bovendien zijn deze voedingsmiddelen vaak caloriearm, waardoor ze je helpen om op een gezond gewicht te blijven.
• Eet zo min mogelijk fastfood en ander bewerkt voedsel waar veel vet of suiker in zit: Deze producten zijn vaak zeer calorierijk en werken overgewicht op die manier in de hand. Bovendien bevatten ze geen of weinig nuttige stoffen die ons lichaam kan gebruiken.
• Eet minder vlees: als je vlees eet, verkies dan vers vlees boven bewerkt vlees en verkies wit vlees boven rood vlees.
• Drink zo weinig mogelijk dranken met toegevoegde suikers: door gesuikerde dranken te gebruiken, krijg je ongemerkt veel suikers en dus ook calorieën binnen. Bovendien zorgen calorieën, ingenomen via vloeistoffen, nauwelijks voor verzadiging, omdat ze slechts kort in de maag blijven. Op die manier kan het risico op de ontwikkeling van overgewicht toenemen.
• Drink zo min mogelijk alcohol: Alcohol in welke vorm dan ook vergroot de kans op kanker. Hoe alcohol precies het risico op kanker verhoogt wordt nog altijd onderzocht, maar onderzoekers denken dat het erfelijk materiaal in ons DNA beschadigd kan worden tijdens de afbraak van alcohol. Bij het afbraakproces wordt alcohol in ons lichaam namelijk omgezet in ethanal, wat mogelijk een kankerverwekkende stof is.
• Gebruik geen voedingssupplementen: Supplementen bestaan vooral uit geïsoleerde bestanddelen, in een andere verhouding en dosis dan natuurlijke voedingsmiddelen en hebben daardoor een andere werking in het lichaam. Bespreek dus altijd eerst met je arts of supplementen voor jou nuttig kunnen zijn, alvorens hiermee te starten.
• Geef borstvoeding indien mogelijk: Het geven van borstvoeding vermindert de kans op kanker bij zowel de moeder als het kind.
• Rook niet en voorkom overmatige blootstelling aan de zon: Het gebruik van tabak veroorzaakt ongeveer 90% van de gevallen van longkanker. Bovendien is tabaksrook nog eens extra schadelijk wanneer deze gebruikt wordt in combinatie met alcohol. Een zonnebrand is de belangrijkste risicofactor voor huidkanker, wees dus voorzichtig in de zon en smeer je altijd goed in.